Sık sık mide şişkinliği, hazımsızlık, baş ağrısı, cilt döküntüsü ya da kronik yorgunluk yaşıyorsanız ama hangi yiyeceğin bunu tetiklediğinden emin olamıyorsanız, gıda tolerans testi size yol gösterebilir. Ancak bu testler, tıpkı alerji testleri gibi dikkatli planlama, doğru zamanlama ve iyi yorumlama gerektirir.

Gıda toleransı, bağışıklık sisteminden çok sindirimle ilgili bir konudur. Bu testler, bazı yiyeceklere karşı vücudun geliştirdiği gecikmeli tepkileri ölçer. Bu nedenle hem test öncesi beslenme alışkanlıklarınız hem de test sonrası yorumlama süreci kritik önem taşır.

Bu yazıda, gıda tolerans testi öncesi ve sonrası dikkat edilmesi gerekenleri 5 başlık altında özetliyoruz. Yazının sonunda, sıkça sorulan sorulara net ve pratik yanıtlar da bulabilirsiniz.

1) Testten Önce Diyet Yapmayın: Yediklerinizin Haritası Çıkarılıyor

Gıda tolerans testleri, genellikle kan örneğinde IgG antikor düzeylerine bakılarak yapılır. Amaç, hangi yiyeceklerin bağışıklık sistemi tarafından “yabancı” olarak algılandığını saptamaktır. Bu nedenle testin doğru çıkabilmesi için son haftalarda sık tükettiğiniz besinlerin kanınızda iz bırakması gerekir.

Ne yapmalısınız?

  • Testten önceki 1–2 hafta boyunca olağan beslenme düzeninizi bozmayın.
  • Diyet yapmayın, yiyecek gruplarını kasıtlı olarak kesmeyin.
  • Yeni şeyler denemek yerine düzeninizi koruyun.

2) Antibiyotik, Steroid ve Alerji İlaçları Sonuçları Etkileyebilir

Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, IgG üretimini değiştirebilir. Bu da testin güvenilirliğini düşürebilir. Özellikle kortizon içeren ilaçlar, antibiyotikler ve antihistaminikler, testin doğru çalışmasını engelleyebilir.

Ne yapmalısınız?

  • Testten önce hangi ilaçları kullanıp kullanamayacağınızı doktorunuza danışın.
  • Özellikle son 2 haftada alınan ilaçları laboratuvara bildirin.
  • Reçeteli ilaçlarınızı asla doktor izni olmadan bırakmayın.

3) Açlık Şart Değil Ama Yine de Hafif Kahvaltı Tercih Edin

Çoğu gıda intolerans testi için açlık şartı aranmaz. Ancak test sırasında alınan kan örneğinin stabil olması için, çok yağlı veya şekerli yiyeceklerden kaçınmanız önerilir.

Öneri:

  • Test günü hafif bir kahvaltı yapabilirsiniz (örneğin; yumurta, ekmek, zeytin).
  • Testten önce aşırı kafein, çay, meyve suyu veya enerji içeceği alımından kaçının.
  • Bol su içmeniz damar yolunu kolaylaştırır.

4) Test Sonrası Kendi Kendinize Yorum Yapmayın

Gıda intoleransı testi pozitif çıkan her yiyecek, otomatik olarak hayatınızdan çıkarılmalı diye bir kural yoktur. Bazı pozitiflikler geçicidir, bazıları klinik olarak anlamlı değildir. Ayrıca testin “yüksek, orta, düşük” pozitiflik dereceleri doğru bir eliminasyon süreciyle değerlendirilmelidir.

Ne yapmalısınız?

  • Sonuçları tek başınıza yorumlamayın.
  • Bir beslenme uzmanı veya hekimle birlikte değerlendirme yapın.
  • Eliminasyon diyeti gerekiyorsa, planlı ve dengeli şekilde yürütülmelidir.

5) Testten Sonra Günlük Tutmak İşe Yarar

Test sonrası belirli gıdaları diyetinizden çıkaracak ve daha sonra yeniden ekleyecekseniz, bu süreçte belirti takibi yapmak çok önemlidir. Gıda intoleransı belirtileri bazen 24–48 saat sonra ortaya çıkar, bu yüzden fark etmek zordur.

İpucu:

  • Hangi gıdaları ne zaman tükettiğinizi ve ardından nasıl hissettiğinizi yazın.
  • Baş ağrısı, şişkinlik, cilt reaksiyonu gibi belirtileri not edin.
  • Bu günlük, doktorunuzla yapacağınız görüşmelere ışık tutar.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Gıda intoleransı testi ile alerji testi aynı şey mi?

Hayır. Gıda intoleransı testleri IgG yanıtlarını, alerji testleri ise IgE tepkilerini ölçer. Alerji testleri ani reaksiyonlara bakar; intolerans testleri ise geç ortaya çıkan belirtilere odaklanır.

Testten önce diyet yapmam doğru olur mu?

Hayır. Testin amacı, son haftalarda sık tükettiğiniz gıdalara karşı vücudun verdiği tepkiyi ölçmektir. Diyet yapmak test sonucunu anlamsız hale getirebilir.

Gıda intoleransı testi için aç kalmak gerekiyor mu?

Genellikle hayır. Ancak testten önce ağır bir kahvaltı yapmamak ve çok fazla kafein tüketmemek önerilir. Hafif bir kahvaltı ve bol su yeterlidir.

Sonuçlar çıkınca tüm pozitif gıdaları bırakmalı mıyım?

Hayır. Test sonucu tek başına yeterli değildir. Uzman değerlendirmesi olmadan diyetinizi geniş çaplı değiştirmeyin. Yanlış kısıtlamalar yetersiz beslenmeye yol açabilir.

Test sonrası hangi doktora danışmalıyım?

Beslenme ve diyet uzmanı, alerji uzmanı veya iç hastalıkları (dahiliye) uzmanı test sonuçlarını doğru bir şekilde yorumlayabilir. En sağlıklı yaklaşım, multidisipliner bir değerlendirmedir.