Mamografi, meme dokusunun düşük doz X-ray ile görüntülenme sağlayan bir tarama yöntemidir. Bu işlem, memede oluşabilecek kitlelerin, kistlerin veya kanser belirtilerinin erken dönemde tespit edilmesine yardımcı olur. Özellikle belirti göstermeyen ancak erken evrede yakalanan meme kanserlerinin teşhisinde mamografi önemli rol oynar.
Mamografi Örneği
Kadınlarda en sık görülen kanser türleri arasında meme kanseri gelmektedir. Meme kanseri hastalığının erken dönemde fark edilmesi ya da tespit edilmesi hem tedavi sürecinin daha az sancılı ve olumlu ilerlemesini sağlar. Bu nedenle mamografi çekiminin kadınlar tarafından düzenli ve özenli bir şekilde yaptırılması gerekir. Bu radyolojik çekim ile kısa süre içerisinde hastalık tespit edilip tedavi sürecine geçilmektedir.
Meme kanserinin erken tanısı için kadınların uygulaması gereken bazı fiziksel muayeneler bulunur. Fakat fiziksel muayenelerde fark edilemeyen ve saptanamayan farklılıkların tespit edilmesini sağlayan mamografi çekimi bir tür meme röntgenidir.
Mamografi, meme dokusunda oluşabilecek anormal durumları erken dönemde tespit edebilmek amacıyla çekilir. Özellikle meme kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarının henüz belirti vermeden fark edilmesini sağlar. Bu sayede hastalığın erken evrede teşhis edilmesi ve tedavi sürecine daha hızlı başlanması mümkün olur. Mamografi, sadece şüpheli durumların incelenmesinde değil, düzenli tarama programlarının bir parçası olarak da kullanılır.
Düzenli aralıklarla yapılan taramalar, olası bir problemi oluşmadan önce fark etmeye yardımcı olabilir. Bu da hem tedavi seçeneklerinin daha etkili olmasını sağlar hem de sağ kalım oranlarını artırır.
Kişi memesinde fiziksel muayene sonucunda fark ettiğinde ya da fark etmemişse bile rutin kontroller için alanında uzman hekimine başvurur. Muayene sırasında hasta ilk önce fiziksel muayene edilir. Fiziksel muayenenin ardından radyolojik görüntüler için Mamografi çekimi yapılır.
Çekim sırasında hastanın üst bedeni kullanılır. Üst bedeninde herhangi bir kıyafet olmaksızın kişinin mamografisi çekilecek olan memesi görüntüleme ünitesi olarak bilinen iki tabaka arasına yerleştirilir.
Yerleştirilen meme iki tabaka arasına sıkıştırılarak X ışınları yardımı ile iç dokusu görüntülenir. Bu işlem her iki meme içinde gerçekleştirilir. Bu işlem, yoğun meme dokusunun ayrılmasına ve memede bulunan olası kitlelerin fark edilmesini sağlar.
Dijital mamografi, meme dokusunun düşük doz X ışını kullanılarak dijital ortamda görüntülenme sağlayan modern bir tarama yöntemidir. Klasik mamografi sistemlerinden farklı olarak, film yerine dijital dedektörler kullanılır ve elde edilen görüntüler bilgisayar ekranına aktarılır. Bu sayede görüntülerin daha detaylı incelenmesi ve gerektiğinde büyütülerek değerlendirilme mümkün hale gelir.
Bu teknoloji, özellikle yoğun meme dokusuna sahip kişilerde daha net görüntüler elde edilmesine yardımcı olur. Çünkü dijital sistem, farklı doku yoğunluklarını daha hassas şekilde ayırt edebilir. Bu durum, küçük kitlelerin ya da kireçlenme odaklarının erken fark edilmesini kolaylaştırır. Dijital veriler bilgisayarda saklandığı için geriye dönük incelemeler yapmak da daha pratiktir.
Dijital mamografinin önemli bir avantajı da görüntülerin kaydedilebilir ve başka uzmanlarla paylaşılabilir olmasıdır. Bu sayede farklı bir değerlendirme gerektiğinde zaman kaybı yaşanmadan ikinci bir görüş alınabilir. Ayrıca çekim sırasında kullanılan X ışını dozu da daha kontrollü şekilde uygulanabilir, bu da işlem sırasında daha az radyasyon maruziyeti anlamına gelir.
Kişinin yaşı, sağlık durumu ve risk faktörlerine göre değişebilir. İşte mamografi çekimi için uygun zamanlar:
Özellikle 40 yaş üstünde bulunan kadınların düzenli olarak mamografi çekimi yapmaları gerekir. Fakat meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü olduğu ve her 8 kadından birinde olma olasılığı olan bir hastalık olduğu için her kadının düzenli olarak kontrole gitmesi gerekir. Kişilerin ailesinde herhangi bir meme kanseri hikayesi bulunduğu durumlarda kişinin kontrollerini aksatmaması gerekir.
Meme kanserinin erkenden fark edilmesine ve erken tedavi edilmesini sağlayan işlemlerden biri olan mamografi çekimi 25 yaşın altında bulunan kadınlara önerilmemektedir.
İşlemden önce herhangi bir ön hazırlık gerekmez. Fakat genellikle mamografi çekiminin en ideal zamanı olarak adet döneminin bittikten sonraki ilk hafta belirlenmekte olup diğer günlerde de çekilebilmekte. Uygulama sırasında rahat kıyafetler tercih etmek zaman kullanımı açısından avantaj sağlayacaktır.
İşlem sırasında hastanın üst bedeninde herhangi bir kıyafet bulunmadan çekim işlemleri yapılır. Bu nedenle kişinin rahat kıyafet giymesi kişi için avantaj sağlar. Uygulamaya gelmeden önce hastanın deodorant ya da pudra vb. gibi ürünler kullanmaması önerilir.
Bunun nedeni ise bedene sürülen pudra ya da deodorant gibi ürünlerin beden üzerinde katmak oluşturması ve çekim sırasında vücut derisi üzerinde taba oluşturmuş olmasıdır.
Bu işlem oldukça kısa süre içerisinde tamamlanan bir işlemdir. İşlem sırasında hastanın her iki memesi de sırayla iki plak arasında bulunan tabakalara yerleştirilip düz hale getirilmesi ardından çekilir. Her iki memeye de çekim yapıldıktan sonra çekim tamamlanır. Ortalama olarak bu süre yaklaşık 15 dakika gibi kısa bir süre zarfı içerisinde tamamlanmış olur.
Kadınlarda en sık görülen kanser türü olan meme kanseri riskine karşılık olarak tarama amacıyla yapılan bir çekim işlemidir. Radyolojik bir görüntüleme yöntemi olan mamografi çekimleri ile kadınların kendi kendilerine yapmış oldukları fiziksel muayeneler sonucunda fark etmemiş oldukları kitle ya da hücresel farklılıkların ölçülmesi ve kontrol edilmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Radyolojik bir çekim olan ve kadınların düzenli olarak meme kanseri riskine karşılık olarak çektirmesi gereken bir çekim işlemi olan mamografi çekiminin fiyatları farklı parametre ve faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Bu faktörlerden en etkili parametre olarak karşımıza tercih edilen hastane ya da sağlık kurumu gelmektedir. Bu nedenle mamografi çekimi ile ilgili en doğru ve net bilgilendirici fiyat bilgisini muayene olduktan sonra almanız önerilmektedir.
İşlem sırasında iki tabaka arasında yerleştirilen meme sıkıştırılır. Bunun nedeni hastanın memesinde meydana gelen ve fiziksel muayene ya da gözle fark edilmeyen hücresel değişikliklerin ve kitlelerin fark edilmesidir. Bu sıkıştırılma işleminden dolayı hasta memelerde ağrı ya da acı hissedebilir. Fakat hissedilen bu ağrı ya da acı oldukça normal ve olağan olup kısa süre sonra kendiliğinden geçmektedir.
Tarama mamografisi kadınlarda en sık görülen kanser türü olan meme kanserinin erken teşhisinde en sık kullanılan görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem sayesinde kadınlarda görülen bu kanser hastalığı erken dönemlerde teşhis edilerek erken tedavi yöntemlerine başlanabilir. Yani tarama mamografisi hayati bir öneme sahiptir.
Bu tarama ve çekim işlemi genellikle 40 yaş üstünde bulunan kadınların yaptırması önerilen bir uygulamadır. Fakat 40 yaşından önce de mamografi çekimleri ve kontrolleri yapılabilir. Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü olmasının yanı sıra aile bireylerinde bulunduğunda olasılığı arttıran bir hastalıktır. Bu nedenle kadınların kendi kendilerine uygulamaları gereken fiziksel muayenelerin aksatılmadan düzenli olarak yapılması gerekmektedir.
Fiziksel muayene sonucu fark edilmeyen durumlarda mamografi çekim işlemleri kullanılır. Fakat bu işlemde 25 yaşından küçük olan kadınlara uygulanmamakta.
Genellikle tavsiye edilen yaş 40 yaş ve üstü kadınların mamografi yaptırması gerektiği yöndedir. Fakat bazı durumlarda daha erken yaşlarda da bu çekim işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Bu durumlardan bazıları şunlardır:
Bu gruplarda bulunan kişilerin bu durumlardan ötürü mamografi çekimlerine daha erken başlayacağı belirtilmiştir.
Mamografi genellikle 40 yaş ve üzeri kadınlarda yılda bir kez önerilir. Bu tarama sıklığı, meme kanserinin erken teşhisi için önem taşır. Erken evrede saptanan değişiklikler sayesinde tedavi süreçleri daha başarılı sonuçlar verebilir. Düzenli yapılan kontroller, olası risklerin zamanında belirlenmesine yardımcı olur.
Bu işlem X ışınları kullanılarak uygulanan radyolojik bir tanı yöntemidir. Fakat işlem sırasında alınan radyasyonun herhangi bir kanseri tetikleme gibi bir ihtimali teorik olarak oldukça düşük bir ihtimaldir. Bu nedenle işlem sırasında alınan radyasyonun bir riski bulunmamakta olup günümüz teknolojileri ile dijital mamografi cihazlarında tetkik sırasında alınan radyasyon miktarı çok azaltılmıştır. Fakat hastaların özel durumları bulunuyorsa bu durumları önceden doktoruna bildirmeleri gerekir.
Bu yöntemin meme kanserlerini saptama oranı %90 dır. Fakat meme dokusu yoğun olan kadınlarda görülen tüm kanserleri saptayamaz. Bu durumlarda mamografi yönteminin kanser saptama oranı %60 a kadar inmektedir. Bu nedenle meme dokusu yoğun olan kişilerde bu incelemeye ek olarak ultrasonografi incelemeleri de yapılarak desteklenmektedir.
İşlem sırasında hastanın memeleri sırasıyla iki tabaka arasına yerleştirilerek sıkıştırılır. Bu sıkıştırma işlemleri çekimler sırasında hastanın memesinde oluşan hücresel ve kitlesel farklılıkların ölçülmesidir. Mamografi yönteminin bu aşamasında hasta acı ya da ağrı hissedebilir. Fakat bu hissedilen acı ya da ağrı oldukça normal olup kısa bir süre sonra geçmektedir.
Sonuçlar klasik mamografide film şeklinde verilerek doktorunuz tarafından incelenmesi yapılır. Dijital mamografi yönteminde ise elde edilen sonuçlar uzun süre kalıcıdır. Fakat her iki mamografi türünde de elde edilen sonuçları Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Daire Başkanlığı Ulusal Tarama Mamografisi Raporlama Merkezi’nin sitesindeki sorgulama sayfasından öğrenmek mümkündür.
Mamografi; X ışını ray kullanılarak, memenin röntgenini çeken bir yöntemdir. Bu yöntem sırasında iki ayrı pozisyonda toplam dört adet film çekilir. Standartlara uygun dozda bulunan mamografinin vereceği zarar çok fazla olmamakla birlikte dijital mamografi cihazlarında verilen ışın miktarı analog sistemlere göre daha da düşüktür. Mamografi teorik olarak işlem sırasında ionizan ışını kullanan bir tetkik olduğu için kanseri tetikleme olasılığı bulunmaktadır fakat bu çok düşük bir ihtimaldir.
Yöntem kadınlarda en sık görülen meme kanserinin erken teşhisini ve tedaviye başlangıcını sağlayan bir yöntem olarak kişiye sağlamış olduğu avantajlar daha fazladır.
Mamografi ile kanser taraması yaptırmak isteyen kadınların meme radyolojisi konusunda deneyimli radyoloji uzmanına başvurmaları gerekmektedir.
Uzmanlara göre 40 yaş ve üstü kadınların, yılda bir mutlaka mamografi çekimi yaptırması önerilir. Ayrıca kişisel olarak şüphe duyuluyorsa ya da ailede meme kanseri öyküsü bulunuyorsa; doktor, daha erken ve daha sık aralıklarda mamografi taraması yaptırılması gerektiğini de vurgulamaktadır.
Mamografi yöntemi sırasında X-ışını kullanılmaktadır. İşlem sırasında alınan bu radyasyonun bir kanseri tetikleme ihtimali teorik olarak oldukça düşüktür. Günümüz teknolojileri ile üretilen dijital mamografi cihazlarıyla, tetkik sırasında alınan radyasyon miktarı çok azalmıştır.
Bu işlem hastanın memeleri sıkıştırılarak yapılan bir tetkiktir. Bu sıkılaştırmanın nedeni hastanın meme hücrelerinde meydana gelen değişiklikleri ve meme içerisinde bulunan dokuları detaylı incelemek için uygulanır. Bu aşama sırasında memelerin sıkılaştırmadan kaynaklı olarak hasta kısa süreli bir acı hissedebilir. Fakat kısa süre sonra hissedilen bu ağrı geçerek kişi acı ya da ağrı hissetmemeye başlar.
Hastaya genellikle ilk önce mamografi yöntemi uygulanır. Uygulanan yöntem sonrasında elde edilen veriler ışığında eğer endişe edilecek durumlar bulunuyorsa mamografi yöntemi yeterli görülmez ve meme ultrasonuna ihtiyaç duyulur. Meme ultrasonu mamografi yöntemine göre daha ayrıntılı bir işlem olup hastanın durumunu daha net bir şekilde açıklamaktadır.