Hemen Ara
Büyükdere Cad. Hür Han A Blok No:15/1 Kat:2
Şişli - İstanbul
+90 (212) 343 01 02
Pendik Yeşilbağlar Mah. Kaptan Sk. No:21 Deval İş Hanı Kat No:3
+90 (216) 374 74 06
Whatsapp:
05313412445
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, cinsel temas yoluyla mikroorganizmaların vücuda geçmesi sonucu ortaya çıkan enfeksiyonlardır. Bu tanım, hastalıkların bulaşma yoluna odaklanarak neden cinsel sağlık kontrollerinin evlilik öncesi veya düzenli sağlık taramalarının bu kadar önemli olduğunu göstermektedir. Çünkü bu enfeksiyonlar, doğrudan cinsel ilişki sırasında vücut sıvıları ve hassas dokular üzerinden kolayca yayılabilme özelliğine sahiptir.
Enfeksiyon etkenleri genellikle bakteri, virüs veya parazit kökenlidir ve her biri farklı seyir, belirti ve tedavi gerektirir. Örneğin klamidya ve bel soğukluğu gibi bakteriyel hastalıklar antibiyotiklerle tedavi edilebilse de, tedavi edilmediğinde kısırlık veya kronik ağrı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Virüs kaynaklı enfeksiyonlar ise HPV veya HIV gibi uzun vadeli bağışıklık sorunlarına ve bazı durumlarda kanser riskine zemin hazırlayabilir.
Erken tanı ve düzenli taramalar, hem bulaş zincirini kırmak hem de kalıcı hasar riskini azaltmak için kritik öneme sahiptir. Korunmasız cinsel ilişki, birden fazla partner ve hijyenik şartların yetersizliği, bu hastalıkların yayılımını tetikleyen başlıca faktörler arasında yer alır. Bu nedenle, semptom görülmese bile risk grubundaysanız sağlık uzmanına başvurmak; hem kendinizi hem de partnerinizi korumanıza yardımcı olur.
Doktorumuzun cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında videosunu izleyin:
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların temel nedeni, cinsel temas sırasında enfeksiyona yol açan mikroorganizmaların bir kişiden diğerine geçmesidir. Bu süreçte virüsler, bakteriler ve parazitler; derideki veya mukoza yüzeyindeki küçük yaralar, sürtünme ve vücut sıvılarının doğrudan temas etmesi sayesinde kolaylıkla yayılır. Dolayısıyla cinsel yol, bu patojenlerin konakçı değiştirerek çoğalmasını sağlayan en etkili aktarım mekanizmasıdır.
Korunmasız yakın temas sıklığı arttıkça risk de paralel bir şekilde yükselir. Çoklu eş değişimi, kondom kullanımının aksatılması veya hijyen kurallarına yeterince dikkat edilmemesi, savunmasız bölgelerin doğrudan enfeksiyon şansı tanımasına zemin hazırlar. Bu davranışlar, cinsel yolla bulaşan hastalıkların nedenleri arasında öne çıkar ve kontrolsüz yayılımı kolaylaştırır.
Aynı zamanda bağışıklık sisteminin durumu da önemli bir rol oynar. Vücudun savunma mekanizmaları zayıfsa; örneğin stres, yetersiz beslenme veya kronik hastalık varlığında, mikroorganizmalara karşı direnç azalır. Dolayısıyla, genel sağlık durumundaki aksaklıklar, cinsel yolla bulaşan hastalıkların yerleşip ilerlemesini kolaylaştıran etkenlerdir.
En sık görülen CYBH’lerden biridir. Genital siğillere ve rahim ağzı kanserine yol açabilir. Bazı HPV türleri belirti vermezken, diğerleri ciltte lezyonlarla kendini gösterir. Aşı ile korunma mümkündür.
HIV, bağışıklık sistemini zayıflatan bir virüstür ve zamanla AIDS hastalığına dönüşebilir. Belirtiler başlangıçta hafif olabilir ancak ilerleyen süreçte ciddi bağışıklık problemleri görülür. Korunmasız cinsel ilişki ve kan yoluyla bulaşır.
Sessiz seyreden ancak kısırlığa yol açabilen bakteriyel bir enfeksiyondur. Erken dönemde belirtiler hafiftir ya da yoktur. İdrarda yanma, akıntı ve alt karın ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
Genellikle klamidya ile birlikte görülür. Kadınlarda ve erkeklerde akıntı, yanma, idrar yaparken ağrı gibi şikayetlere neden olur. Tedavi edilmezse ciddi üreme sistemi hasarlarına yol açabilir.
Üç evreli seyreden bu hastalık, ilk aşamada ağrısız yara ile başlar. Erken dönemde teşhis edilmediğinde, sinir sistemi ve iç organlara zarar verebilir. Antibiyotik tedavisi ile erken aşamada tamamen iyileşebilir.
Herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu enfeksiyondur. Ciltte su kabarcıkları, kaşıntı, yanma ve ağrılı yaralarla kendini gösterir. Tam olarak tedavi edilemez, ancak ataklar kontrol altına alınabilir.
Karaciğeri etkileyen bu virüsler cinsel temasla da bulaşabilir. Halsizlik, sarılık ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Hepatit B için aşı koruma sağlar; Hepatit C için ise etkili ilaç tedavileri mevcuttur.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri kişiden kişiye değişebilir. En yaygın görülen semptomlar şunlardır:
Bu belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, cinsel temas (vajinal, anal, oral), enfekte kan veya vücut sıvıları, anneden bebeğe doğum esnasında ya da emzirme sırasında bulaşabilir. Ortak enjektör kullanımı, hijyenik olmayan cerrahi işlemler veya tıraş aletleri de risk faktörleri arasındadır.
Bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar hiçbir belirti vermeden yıllarca vücutta kalabilir. Klamidya ve HPV gibi enfeksiyonlar sessizce ilerleyebilir. Belirti göstermeyen kişiler hastalığı taşıdıklarının farkında olmadan başkalarına bulaştırabilir. Bu nedenle düzenli test yaptırmak ve cinsel partnerlerin sağlık durumu hakkında bilgi sahibi olmak çok önemlidir.
Tanı, kan testleri, idrar örnekleri, genital muayene ve gerektiğinde kültür veya PCR testleri ile konur. Gerekli durumlarda lezyonlardan örnek alınarak analiz yapılabilir. Özellikle düzenli partner değişimi olan bireyler yılda en az bir kez tarama testi yaptırmalıdır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi, türüne ve derecesine bağlı olarak değişir. Antibiyotiklerin çoğu bakteriyel enfeksiyonların tedavisi olarak kullanılır. Örneğin, uygun antibiyotik tedavisi ile gonore ve klamidya enfeksiyonları tamamen iyileşebilir. Antibiyotikler de sifilizle tedavi edilir, genellikle penisilin.
Viral hastalıkların tedavisi daha zordur. Antiretroviral tedavi (ART), virüsün yayılmasını kontrol altına alır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır, ancak hastalığı tamamen iyileştirmez. Antiviral ilaçlar, genital herpes semptomlarını hafifletir ve virüsün yayılmasını azaltır, ancak hastalığı tamamen ortadan kaldıramaz. HPV enfeksiyonları için ise siğillerin çıkarılması veya topikal tedaviler uygulanabilir; ayrıca HPV aşıları bazı türlere karşı koruma sağlar.
Cinsel yolla bulaşan bir hastalık teşhisi konulan kişi, partnerini bilgilendirmekle etik ve hukuki olarak yükümlüdür. Korunmasız cinsel temastan kaçınılmalı, tedavi süreci tamamlanana kadar partnerle birlikte hareket edilmelidir. Gizlenen hastalıklar, hem bireysel hem toplumsal açıdan ciddi sonuçlara yol açabilir.
Cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklar kan ve tükürük üzerinden de bulaşabilir. Birçok hastalıklar özellikle kan ve tükürük üzerinden de bulaşabilir. Bunlar arasında AIDS, Uçuk ve siğil ilk sırada yer alır.
Evet. Pek çok hastalık özellikle ilk evrelerde belirti göstermeden ilerleyebilir. Bu nedenle belirti olmasa bile test yaptırmak önemlidir.
Korunmasız ilişki sonrası 2–6 hafta içinde test yaptırılmalıdır. Bazı hastalıklar için kuluçka süresi daha uzun olabilir.
Prezervatif çoğu hastalığa karşı yüksek koruma sağlar ancak siğil ve herpes gibi deri temasıyla bulaşan hastalıklarda %100 koruma sağlamaz.
Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir: kısırlık, pelvik enfeksiyonlar, kronik ağrılar ve bağışıklık sistemi hasarları bu sonuçlar arasındadır.
Karşılıklı güvene dayalı tek eşlilik, hastalıklara karşı en etkili korunma yöntemlerinden biridir. Ancak eşlerin geçmişteki sağlık durumları da göz önünde bulundurulmalıdır.
Cinsel kanal üzerinden kadınlara daha çok AIDS hastalığı ve vajinal tipi hastalık bulaşır. Çünkü söz konusu her iki sağlık sorunu da doğrudan cinsel kanal üzerinden partner veya eşler arasında hızlı bir şekilde bulaşır. Bu nedenle yukarıda da vurguladığımız üzere mutlaka korunmalı olarak cinsel temas yapılmalıdır.
Kadınlarda olduğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar erkeklere de bulaşabilir. Bunlar arasında AIDS ilk sırada yer alır. Çünkü özellikle bu hastalık kadın ve erkek cinsel birliktelik sonucunda kadından doğrudan erkeğe hızlı bir şekilde geçebilir.
Cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklarda kadınlar erkeklere nazaran daha çok risk altında yer alır. Bu durumun temel nedeni ise, kadınların erkeklere nazaran daha zayıf bünye ve bağışıklık sistemine sahip olmasıdır. Bu nedenle cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklara karşı kadınlarında mutlaka maksimum düzeyde korunması gerekir.
Birçok hastalar tarafından cinsel yolla bulaşan hastalıklar hayati riske neden olur mu konusu merak ediliyor. Bazı hastalıklar erken zamanda tedavi edilmediğinde hayati riske neden olabilir. Bu hastalıklar arasında aids hastalığının ilk sırada yer aldığını vurgulayabiliriz. Bu sağlık sorunu erken zamanda tedavi edilmediğinde bireylerin hayatını kaybetmesine neden olabilir. İkinci bir hastalık ise, frengi hastalığıdır. Frengi her ne kadar AIDS kadar tehlikeli bir hastalık olmasa da, erken zamanda tedavi edilmediğinde vücut içerisinde hızlı bir şekilde yayılabilir.
Cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklar penis ve rahim kanserine sebep olabilir. Özellikle vajinal tipi bakterinin kadınlarda rahim kanserine de neden olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu nedenle cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıkların mutlaka erkenden tedavisi yaptırılmalıdır. Bu hastalıklar tedavi edilmediğinde bireylerde iş ve sosyal hayatı da olumsuz yönde etkileyebilir.
Cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklar için doğrudan jinekoloji uzmanına görünmek gerekir. Bu yönde ister devlet hastanesinden ister özel hastane üzerinden gerekli tanı ve tedavi alınmalıdır. Cinsel kanal üzerinden bulaşan hastalıklar için jinekoloji doktoru üzerinden ayrıca devlet hastanesinden de ücretsiz olarak tedavi olunabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavi edilebilirliği, enfeksiyonun türüne bağlıdır. Bakteriyel enfeksiyonlar, genellikle antibiyotiklerle tamamen tedavi edilebilir. Örneğin, klamidya, gonore ve sifiliz gibi enfeksiyonlar, uygun antibiyotik tedavisi ile iyileşir. Ancak, viral enfeksiyonlar genellikle tamamen iyileştirilemez ve kronik hale gelebilir. HIV enfeksiyonu, antiretroviral tedavi (ART) ile kontrol altına alınabilir, ancak tamamen iyileştirilemez.
Genital herpes de antiviral ilaçlarla semptomları hafifletilebilir ve virüsün yayılması kontrol altına alınabilir, ancak virüs vücutta kalmaya devam eder. HPV enfeksiyonu, vücudun bağışıklık sistemi tarafından temizlenebilir veya siğillerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir, ancak bazı durumlarda virüs kalıcı olabilir. Bu nedenle, CYBH’lerin erken teşhisi ve tedavisi, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve komplikasyonları azaltmak için çok önemlidir.
Şüpheli bir cinsel ilişkiden sonra, cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek ve teşhis etmek için bazı önlemler alınır. İlk olarak, doktorunuza en kısa sürede ulaşmanız gerekir. Doktor, potansiyel riskleri değerlendirecek ve gerekli testleri yaparak hızlı bir teşhis sağlayacaktır. Postkoital önleme (PEP) tedavisi, şüpheli ilişkiden 72 saat sonra alındığında HIV’e yakalanma riskini önemli ölçüde azaltabilir. HIV’e maruz kalma riski yüksek olan kişiler için bu tedavi önerilir.
Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar da test edilmelidir. Gonore, sifiliz, HIV ve klamidya gibi CYBH’ler için kan ve idrar testi gibi laboratuvar testleri gerekebilir. Bu test sonuçları, enfeksiyonun varlığını ve türünü belirlemek için çok önemlidir.
Koruyucular da alınmalıdır. CYBH riskini azaltmak için kondom kullanılabilir. Gelecekteki cinsel ilişkilerde her zaman kondom kullanmak, enfeksiyon kapma olasılığını azaltır. Ek olarak, cinsel sağlıkla ilgili partnerle açık bir iletişim kurmak ve her iki tarafın da düzenli olarak test yaptırmasını sağlamak çok önemlidir.
Tedavi sırasında güvenli cinsel ilişkiye girmek veya tedavi sırasında cinsel ilişkiye girmek, enfeksiyonun partnerlere bulaşmasını önler. Ek olarak, enfeksiyon tespit edildiğinde cinsel partnerlerin bilgilendirilmesi ve test yaptırması, hastalığın yayılmasını azaltır. Şüpheli cinsel ilişkiden sonra meydana gelen sağlık sorunlarını azaltmak için bu önlemler çok önemlidir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) tedavisinin maliyeti, hastalığın türüne, şiddetine ve tedavinin uygulandığı yönteme bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir. CYBH tedavi fiyatları, kullanılan ilaçlara ve sağlık hizmetlerinin sunulduğu kurumlara göre değişecektir.
