İnsan vücudunda alerjik reaksiyon meydana geldiğinde alerji testi ile tespiti mümkündür. Dışarıdan alınan bazı maddeler kişilerde alerjik reaksiyona sebep olabilir. Bu maddeler belirli bir yiyecek, küf mantarı, toz, güneş, böcek, evcil hayvan tüyü, belirli ilaç türü ya da polen olabilir. Bazı zamanlarda ise gözle görülmeyen ancak belirli testler sonucu ortaya çıkan durumlar olabilir. Reaksiyona sebep olan ya da olabilecek maddeleri tespit etmek için alerji testi yapılır.
Teşhis konulması için ilk olarak belirtiler hakkında doktorunuza bilgi vermeniz gerekir. Sonrasında doktor hastayı fiziksel olarak muayene eder ve alerji testi için ilgili birime yönlendirir. Doktor cilt testi ve kan testi ister. Bu testler sonucu kişinin neye alerjisi olduğu büyük oranda çıkar. Alerji testler sonucu teşhis konulduktan sonra tedavi aşaması daha rahat olur.
Cilt testi yapılırken kişinin derisine ufak delikler açılır ve içerisine alerjiye sebep olabilecek protein sıvıları çok az miktarda damlatılır. Ciltte alerji test yapılırken damlatılan sıvılardan kişinin alerjisinin olduğu madde varsa vücutta kabarmalar olur. Cilt testi ile birlikte yapılan kan testi de sonuca göre değerlendirilir.
Alerji belirtileri herkese göre değişir ancak alerji çeşitleri belirlidir. En bilinen alerji çeşidi polen alerjisidir ve bazen tespiti için alerji test bile gerekmez. Bu alerji çeşidi mevsimsel değişiklik gösterebilir. Evcil hayvan alerjisi, küf alerjisi, lateks alerjisi, böcek alerjisi, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerji çeşitleri de vardır. Ciltte ve kanda alerji testi kesin sonucu verecektir.
Alerji türleri çeşitli olduğu için alerji testleri farklı bölümlerde yaptırılır. Eğer çocuk için test yaptırılacak ise çocuk hastalıkları uzmanına başvurmak gerekir. Mevsimsel alerjiniz varsa bu durumda iç hastalıkları uzmanına görünmeniz önemlidir. Cildinizde döküntü ya da kabarma gibi belirtiler varsa cilt hastalıkları uzmanına, göz akıntısı varsa da göz doktoruna gitmek gerekir. Doğru doktora giderek alerji test yaptırmak önemlidir.
Alerji şüphesi ile doktora başvuran kişilere 3 tane alerji testleri yapılır. Bu testler alerjinin tam olarak tespiti için önemlidir. Yapılan bu testlerin sonucu birlikte değerlendirilerek geniş çaplı bir tespit yapılır. Prick (deri delme) testi, kan testi ve yama testi genel alerji testi olarak sayılır.
Prick alerji test deri üzerinden yapılan bir testtir. Test için alerji şüphesi olan kişinin derisine içerisinde alerjen madde bulunan sıvıdan birer damla sürülür. Her biri içinde ayrı minik delik açılır. Yaklaşık bir 10 ile 20 dakika arası deride oluşan reaksiyon takip edilir ve yapılan değerlendirme ile alerji testi tamamlanır.
Kan testi daha çok gıda alerjilerinde kullanılır. Ancak deri prick testi ile birlikte kan testi de değerlendirildiğinde daha doğru ve kesin sonuç ortaya çıkar. Kan alerji testi ile hastanın kanında bulunan immunglobulin E’ (lgE) antikor seviyesi ölçülür. Bu alerji test sayesinde kanda bulunan değere göre teşhis konulur.
İlk olarak alerji test yaptırmadan önce alerji ilaçları kullanılıyorsa 1 hafta öncesinde bırakılması gerekir. Ayrıca nezle, grip ya da öksürük için kullanılan bazı ilaçlar varsa bunlar da testten 1 hafta önce bırakılmalıdır. Kaşıntı için ilaç kullanılıyorsa ya da psikolojik veya psikiyatri kaynaklı ilaçlar da kullanılıyorsa bunların da kullanılması bırakılmalıdır. Bunlara dikkat edildiği sürece alerji testler daha doğru sonuç verecektir.
Yetişkinlerde alerji testler deri prick testi ile yapılır. Bu testte ufak iğne yardımı ile delinen cilde reaksiyona sebep olacak sıvılar damlatılır. Deri prick testi yapılırken hastalığın aktif olmaması gerekir. Hastalık geçtikten sonra prick alerji test yapmak daha sağlıklı bir teşhis yöntemidir.
Astımda akciğerlerde bulunan hava yolları daralır ve bunun sonucunda nefes darlığı, hırıltı ve öksürük ortaya çıkar. Astım, alerji testleri yapılmadan diğer muayene şekilleri ile de belli olur. Alerjikrinit ise burun tıkanıklığı, burunda kaşıntı, hapşırma ve artan akıntı ile nefes alıp vermeyi engelleyen bir durumdur. Alerjikrinit alerji testi ile tespit edilebilir.
Besin alerjisinde vücut için zararlı olmayan besinlerin bağışıklık sistemince yabancı olarak düşünülüp vücut tarafından reaksiyon gösterilmesidir. Bu reaksiyon birçok şekilde kendini gösterdiği için alerji testi gereklidir. Yumurta, çilek, domates, süt, tahıl, bal, çikolata, kabuklu kuruyemişler, ketçap ve mayonez, yabani meyveler, deniz ürünleri gibi besinler alerjik kökenli kabul edilir. Besin alerjisi yaklaşık iki saatlik sürenin sonunda ortaya çıkar. Besin alerjisinde de alerji test yapılması doğru alerji teşhisi için önemlidir.
Gıda alerjisi için 2 tür alerji test yapılır. Birincisi kan testidir ki büyük oranda tespit sağlar. Kan alındıktan sonra lgE seviye kontrolü yapılır. İkinci alerji test ise deri prick testi olmalıdır. Deri prick testinin yapılmasının en önemli sebebi bazı besinlerin deride kaşıntıya, döküntüye ya da kızarıklığa sebep olmasıdır. Deri prick testi ile kan testinin birlikte yapılması alerji testler değerlendirmesinde daha kesin bir sonuç verir.
Bebekler ve çocuklar için alerji test daha kolaydır ve canları yanmaz. Cilt testi yüzeyden uygulandığı için yaşları küçük bile olsa test yapılırken farkına bile varmazlar. Test yapıldıktan 15 ya da 20 dakika sonra alerji testi değerlendirilebilir.
Yalnız bu testi yapacak kişi bu alanda yeterince bilgili olmalıdır çünkü değerlendirmesi gözle yapılmaktadır. Alerjinin varlığından şüpheleniyorsanız alerji testleri için iyi bir çocuk doktoruna gitmekte fayda var.
Alerji testinin aç karnına mı yoksa tok karnına mı yapılması gerektiğine doktor karar verir. Bazı alerjenler için alerji testleri aç karnına yapılırken bazıları içinse tok karnına yapılmalıdır. Alerji için doktorunuza başvurduğunuz zaman size alerji test için nasıl gelmeniz gerektiğini söyleyecektir. Ancak genelde doktor tarafından kan testleri yapılırken aç gidilmesi gerektiği söylenir.
Kanda alerji testi sonucunun yorumlanması için lgE miktarına bakılır. lgE miktarının 100’ün üzerinde olması hastanın alerjik reaksiyonlarının artış gösterdiğini ifade eder. 100 üzerindeki bu değer bazen de alerji olma ihtimalinin de yüksek olduğunu gösterir. Bu alerji test, alerjinin varlığının ve yokluğunun tespitinde önemlidir.
Öncelikle çocuklarda alerji testler için kan testi yapılmalıdır. Çocuk 3 yaşından büyükse bu durumda astım ya da alerjik nezle tespiti için deri prick testinin de yapılması gerekir. Bu iki alerji test birlikte yapıldığı zaman en güvenilir sonuca ulaşılacaktır. Çocuklarda deri prick testi ağrı ya da acıya sebep olmaz. Cilde damlatılan sıvılar yardımı ile alerji tespiti yapılmış olur.
İlaç alerji testi diğer testlere göre biraz daha karmaşık yapıdadır. Uygulamada alerji test için kullanılacak ilaç tablet şeklinde ise ilk olarak ilaç için belirlenen en düşük doz hastaya içirilir. Bekleme süresi olan 30 dakika içinde alerji testler yapılırken bir reaksiyon gözlemlenmez ise üst doza çıkılır.
Bu şekilde ilaç dozları belirli bir seviyeye kadar artar. Ancak ilaç enjeksiyon şeklinde ise cilt üzerine damlatılarak 15 dakika beklenir. Bu şekilde reaksiyon ortaya çıkmaz ise ilaç enjeksiyonla bir miktar doz cilt içine yapılır. Her 20 dakikalık periyotlar halinde artan dozlarla alerji testi tamamlanır.
Hangi maddelerin reaksiyona sebep olduğu alerji testi ile belirlenirse alerjiye yol açan durumlardan kendinizi uzak tutmanız kolay olur. İlaç alerjilerinde ise ilaç sebebi ile ortaya çıkacak semptom ve problemlerin önüne geçilmiş olur. Nelerin alerjiye sebep olduğunu bildiğiniz sürece tedavi aşaması da daha kolay olacaktır.
Besin alerjiniz varsa önceden alerji test ile tespit edildiği takdirde toplu ortamlarda ve önemli günlerde hastanelere taşınmamış olursunuz. Alerji kişinin yaşam kalitesini ileride düzeyde etkiler. Alerjik madde ve besinleri bildiğiniz sürece gerekli önlemleri alarak yaşam kalitenizi de artırmanız mümkündür. Tedavi olmayan bir hastalığınızın olduğunu düşündüğünüz zaman yapılacak test ile kaygılarınızın da önüne geçmiş olursunuz.
Bebeklerde çok gerekli olmadıkça yapılması uygun değildir. Başka teşhis yöntemleri kullanılabilir. Ateşli hastalık varsa ya da alerjik rahatsızlık ileri boyutta ise de alerji test yapılmaz. Daha önce tespiti güçleştirecek antibiyotik, alerji ilaçları gibi ilaçlar kullanılmışsa bu durumda da deri prick testinin yapılması uygun değildir. İlaç kullanımını yaklaşık 1 hafta önce bıraktıktan sonra yapılması daha uygundur. Alerji ve diğer sayılan durumlar ortadan kalktıktan sonra alerji testi yapılması doğru sonuç için önemlidir.
Hamilelik varsa alerji test yapmak için deri prick testi uygun olmaz. Sadece alerjik deri testi değil genel olarak alerji testi belirtilerin görüldüğü esnada yapılmaz. Öncelikle alerjinin yatışması beklenir. Alerjinin sebep olduğu belirtiler tespit için yanıltıcı olabilir. Bu sebeple de alerji testler için doktor tarafından uygun bir zaman için randevu verilir.
Alerji tespiti tedavi için önemlidir. Neye alerjiniz olduğunu bilmiyorsanız alerji testler teşhis için gerekli ve faydalı bir basamaktır. Bazı alerji tipleri nefes darlığı, solunum güçlüğü hatta baygınlık düzeyine bile gelebilir. Her kişinin beden yapısı ve bağışıklığı farklı olduğu için alerji test ile doğru tespiti yaptırırsanız ileride oluşacak daha büyük problemlerin önüne geçmiş olursunuz.
Birçok testte olduğu gibi alerji test yapılırken de bazı yan etkiler görülebilir. Ciltte hafif derecede kaşıntı, şişlik ya da kızarıklık olabilir. Bu yan etkiler bir süre sonra geçer ama bazı hastaların cilt hassaslığına göre birkaç gün de sürebilir. Sadece uygulama bölgesinde görülen bu belirtiler dışında alerji testi riski bulunmamaktadır.
Alerji testi fiyatları yapılan işlemlerin sayısına göre değişkenlik gösterebilir. Bazı durumlarda alerji testler için kan testi yeterli iken bazen de deri prick testi de gerekebilir. Bu iki alerji test yapılmasına rağmen ilaç alerjisinin var olup olmadığının tespiti için ilaç testi de gerekebilir. İşlem yaptırmadan önce ilgili alerji testi için fiyat almanız mümkündür. İzlenecek yol belli olmadığından alerji testi için tam bir fiyat bilgisi yoktur.